Pozycje do spania – jaka jest najzdrowsza?
Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Prawidłowy, wydajny sen to podstawa regeneracji każdego ludzkiego organizmu i dobrej kondycji fizycznej i psychicznej. Co jest ważne, by dobrze się wysypiać? Wiele czynników, a wśród nich również… pozycje do spania.
Jakie są pozycje do spania?
W dzisiejszych – zabieganych – czasach często trudno jest o spokojny, odprężający sen. Utrudnia go wiele czynników, takich jak:
- stres i napięcie emocjonalne,
- pośpiech i zbyt mało czasu na wypoczynek,
- zaburzenia rytmu dobowego,
- brak aktywności fizycznej,
- niezdrowa dieta.
Tymczasem sen jest absolutnie niezbędny do tego, by organizm mógł zregenerować się po wszelkich aktywnościach wykonywanych w ciągu dnia – fizycznych, intelektualnych, emocjonalnych. Co można zrobić, by wyspać się dobrze i efektywnie? Niezwykle ważna jest tzw. higiena snu, na którą składa się kilka praktyk:
- odpowiednie przygotowanie sypialni – jej wywietrzenie, zaciemnienie, wyciszenie;
- przygotowanie łóżka – zadbanie o to, by było ono wygodne, a pościel świeża i dopasowana do indywidualnych potrzeb i upodobań;
- wyciszenie organizmu przed położeniem się spać – można w tym celu posłuchać spokojnej muzyki, wziąć ciepłą kąpiel lub zastosować ulubione techniki relaksacyjne;
- zjadanie lekkostrawnej kolacji, minimum 2 godziny przed snem;
- zadbanie o higienę osobistą i wygodną, przewiewną piżamę.
Co jeszcze, oprócz wymienionych zabiegów pozwala osiągnąć spokojny, głęboki sen? Okazuje się, że spore znaczenie mają nawet… pozycje do spania, a znalezienie właściwej może poprawić jakość snu. Jakie są najpopularniejsze? Wiele osób lubi:
- pozycję embrionalną do spania – na boku, z podkurczonymi nogami i dłońmi podłożonymi pod głowę – mówi się, że jest ona dla człowieka w sposób pierwotny naturalna i daje poczucie bezpieczeństwa, przypominając okres prenatalny;
- spanie na brzuchu – dla wielu wygodne i ułatwiające zasypianie, jednak na dłuższą metę niestety niezbyt korzystne dla zdrowia;
- spanie na plecach, in. na wznak – towarzyszy mu różne ułożenie rąk – pod głową, wzdłuż ciała lub skrzyżowane na piersi;
- spanie na boku – prawym lub lewym, może mu towarzyszyć różne ułożenie rąk i nóg.
Trudno jednoznacznie określić, która pozycja do spania jest prawidłowa, a która nie, ponieważ najwięcej zależy od indywidualnych preferencji. Niemniej jednak niektóre są bardziej, inne mniej korzystne dla zdrowia, co warto wiedzieć, kładąc się spać.
Jaka pozycja do spania najlepsza dla kręgosłupa?
Pierwszym objawem spania w niekorzystnej pozycji są przeważnie bóle pleców, szyi i głowy. Poranne uczucie „połamania” świadczy zwykle o niewygodzie w ciągu nocy. Do tego mogą dochodzić takie dolegliwości jak drętwienie kończyn, a nawet zawroty głowy. Warto jednak pamiętać, że objawów takich nie wolno lekceważyć i jeśli utrzymują się one przez dłuższy czas lub nawracają, należy koniecznie skonsultować je z lekarzem.
Jeśli jednak diagnostyka nie wykaże nic niepokojącego, można podejrzewać, że wywoływane są one nieodpowiednią pozycją do spania. Zatem jaka jest najlepsza dla kręgosłupa? Dla niektórych będzie to pozycja na plecach, dla innych – na boku. Wiele zależy od rodzaju materaca, kształtu i wysokości poduszki, a także samego kręgosłupa i ewentualnych, zlokalizowanych w jego obrębie zwyrodnień.
Pozycja na plecach jest wygodna do spania, ponieważ odciąża kręgosłup, pozwala mu się wyciągnąć, wyprostować i zrelaksować. Niekiedy jednak odcinek lędźwiowy „przyklejony” do materaca ułożony jest nienaturalnie i zaczyna boleć. Istnieją jednak specjalne poduszki przeznaczone do wspierania odcinka lędźwiowego podczas leżenia na wznak. Ich stosowanie może pomóc rozwiązać problem.
Pozycja na boku również jest zdrowa dla kręgosłupa, pod warunkiem, że odpowiednio dobrana jest twardość materaca i wysokość poduszki. Kręgosłup osoby leżącej na boku powinien być prosty. Spanie na zbyt wysokiej poduszce powoduje nienaturalne wygięcie głowy, a w konsekwencji może wywoływać ból głowy i szyi. Gdy boli kręgosłup (szczególnie rano), warto w pierwszej kolejności zmienić pozycję do spania, jeśli jednak to nie rozwiąże problemu, należy niezwłocznie udać się do lekarza.
Za pozycję niekorzystną dla kręgosłupa uważa się pozycję na brzuchu. Z początku może ona wydawać się bardzo wygodna, jednak z czasem dolegliwości bólowe mogą się pojawić lub nasilić. Przede wszystkim, śpiąc na brzuchu, człowiek musi mieć w bok przekręconą głowę, by móc swobodnie oddychać. Źle wpływa na szyjny odcinek kręgosłupa, który – pozostając przez dłuższy czas w jednej pozycji – powinien być wyprostowany.
Jaka jest najlepsza pozycja do spania?
Na to pytanie odpowiedzi pewnie może być wiele. Nie ma jednej recepty ani złotego środka na dobry sen, najwięcej zależy bowiem od indywidualnych preferencji oraz aktualnego stanu zdrowia. Niektóre dolegliwości (nie tylko te związane z kręgosłupem) wykluczają możliwość spania w danym ułożeniu i siłą rzeczy trzeba przybrać inną pozycję.
Trudno więc jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, jaka pozycja do spania jest najzdrowsza, choć wielu zwolenników znajduje teoria, jakoby najkorzystniejsze było spanie na lewym boku. Dlaczego? Ponieważ podobno w takim ułożeniu najlepiej pracuje serce, co ma związek z umiejscowieniem aorty. Ta pozycja uważana bywa również za najlepszą dla pracy układu trawiennego, a szczególnie chwalą ją sobie pacjenci dotknięci refluksem. Odciąża ona zwieracz przełyku, niwelując przykre dolegliwości. Znajdą się jednak pewnie osoby, które uznają, że leżenie na lewym boku wcale nie jest dla nich wygodne i z jakiegoś powodu wolą spać na boku prawym lub na wznak.
Podsumowując, można stwierdzić, że najzdrowsza pozycja to taka, która zapewnia komfort podczas snu oraz dobre samopoczucie w ciągu dnia. Znalezienie jej może nie tylko poprawić jakość wypoczynku, ale też ułatwić zasypianie. Jeśli jednak problemy ze snem utrzymują się, mimo zmian pozycji i dbałości o jego higienę, w okresowych zaburzeniach tego rodzaju można sięgnąć po środki dostępne bez recepty – preparaty ziołowe lub z dodatkiem melatoniny czy doksylaminy. Ta ostatnia skutecznie pomaga rozwiązać problem sporadycznej bezsenności, działając uspokajająco, wyciszająco i nasennie. Należy jednak pamiętać, że utrzymywanie się kłopotów z zasypianiem lub nieprzerwanym snem przez dłuższy czas należy koniecznie skonsultować z lekarzem.
Źródło: opracowanie własne
Autor: Justyna Gabrysiak-Kula
Konsultacja merytoryczna: lekarz rodzinny Marta Falcman-Sobczak
Proponowane artykuły:
Ile powinno się spać? Minimalna ilość snu >>
Fazy snu – REM i NREM. Ile trwają cykle? >>
Rytm dobowy – czym jest cykl okołodobowy organizmu? >>
Bibliografia:
- A. Wichniak, Zaburzenia rytmu okołodobowego, źródło: Medycyna Praktyczna dla Pacjentów https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/bezsennosc/71289,zaburzenia-rytmu-okolodobowego [20.08.2022]
- A. Wichniak, Higiena snu. Jak zadbać o zdrowy sen? http://mkrzymowski.pl/pliki/higiena_snu.pdf [20.08.2022]
- A. Kawalec, K. Pawlas, Czynniki środowiskowe wpływające na sen oraz zachowywanie higieny snu, w: Problemy Higieny i Epidemiologii, 2013, 94(1): 1-5 http://www.phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-1-001.pdf [20.08.2022]
- https://edition.cnn.com/2016/03/18/health/sleep-positions-good-bad/index.html. [20.08.2022].